Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Lideri Nail Olpak, AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, 2025’in, büyüme ve ekonomik aktivite manasında bu yıla benzeri bir performans göstermesini beklediklerini, iç tüketim hissesinin azaldığı ve dış ticaretin daha da ehemmiyet kazandığı yeni bir yıl olacağını öngördüklerini söyledi.
Enflasyonda devam eden gerilemenin 2025’te de sürmesini beklediklerini kaydeden Olpak, atılacak yapısal ıslahat adımlarının da bu görünümü güzelleştireceğini vurguladı.
Olpak, yapısal ıslahatların Türkiye’nin öteki ülkelerle olan ekonomik ve ticari faaliyetlerine de olumlu yansıyacağına işaret ederek, “Zira bu adımlar hem iktisada olan inancı pekiştirecek hem de verimliliği artırarak daha sağlıklı ve istikrarlı büyüme oranlarına ulaşmamızı sağlayacak.” diye konuştu.
Enflasyondaki gerilemeyle faiz oranlarının da düşmesini beklediklerini lisana getiren Olpak, “Böylece iş dünyasının finansmana erişim ve yüksek finansman maliyeti üzere meselelerinin da bir ölçü hafifleyeceğini düşünüyorum. Lakin beklenen indirimin iş dünyasını rahatlatacak çok alt düzeylere gelmesinin yılın sonundan evvel olmayacağını kestirim ediyoruz.” görüşünü aktardı.
Olpak, global olarak milletlerarası yatırımların gerek tarihi ortalamanın altında seyreden büyüme oranları gerekse korumacılık anlayışı sebebiyle bu yıl yüksek bir performans sergilenmediğini, 2025 için de misal bir görünüm olacağının iddia edildiğini tabir etti.
Türkiye’nin son 2 yılda 11 milyarın üzerinde direkt yatırım çektiğinin altını çizen Olpak, “Bu kıymetli bir kazanım. 2025’te, düşen risk primimiz ve artan kredi notumuzla birlikte artan inanç ögesi doğrultusunda hem portföy yatırımlarının hem de direkt yatırımların bir ölçü daha yükselmesini bekliyoruz. Bilhassa imalat endüstrisi, güç ve yenilenebilir güçle finans kesimlerine ilginin artacağını düşünüyoruz.” diye konuştu.
“Orta Doğu, Kuzey Afrika ve Amerika dış ticaretimizde kıymet kazanan ülkeler”
İhracatın kasım sonu prestijiyle yüzde 2,5 arttığını bildiren Nail Olpak, oransal olarak bakıldığında en büyük artışın yüzde 17,3 ile Güney Amerika bölgesinde olduğunu, bunu da yüzde 9,2 ile Kuzey Amerika ve yüzde 6 ile Kuzey Afrika’nın takip ettiğini söyledi.
Olpak, artış oranlarından bağımsız olarak bakıldığında Avrupa’nın, Türkiye’nin en kıymetli ihracat ortağı olarak ön planda yer aldığına dikkati çekerek, “Orta Doğu, Kuzey Afrika ve Amerika da dış ticaretimizde değer kazanan ülkeler olarak öne çıkıyor. En fazla ihracat yaptığımız 10 ülkeye baktığımızda da 6’sının Avrupa’da olduğunu ve bunu 3 ülke ile Orta Doğu ve Körfez bölgelerinin takip ettiğini görüyoruz.” dedi.
Orta Doğu’da siyasi bağlantıların düzelmesi sonucu başta Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) olmak üzere ticari ilgilerin süratle gelişmeye başladığını aktaran Olpak, şöyle devam etti:
“Bu son derece kıymetli bir artı oldu. Bir yandan da bu bölgedeki projelerde üstlenici olarak daha fazla Türk firmamız yer almaya başladı. Asya’da ise bilhassa Asya Pasifik bölgesi en çok dış ticaret açığı verdiğimiz bölge olması sebebiyle değer verdiğimiz bir öbür önemli pazar. Bu bölgeye yönelik olarak ASEAN çalışma kümemizi farklı bir yapılanmayla daha aktif hale getirmeyi planlıyoruz. Hasebiyle RCEP Muahedesi ve Çin’in Jenerasyon Yol projesi kapsamında yaptığı yatırımları da yakından takip ediyoruz ve bu gelişmeler karşısında ülkemizin en âlâ halde konumlanması için uğraş gösteriyoruz.”
“ABD ile Çin ortasındaki ticaret savaşı daha sertleşecek”
Nail Olpak, global ticaret ve yatırımlarda bir yandan ekonomik aktiviteye bağlı olarak meseleler yaşanırken, bir yandan da ticari bloklaşmalar ve koruyuculuk tedbirlerinin tesirli olmaya başladığını tabir ederek, 2025’te de benzeri gelişmelerin olmasını beklediklerini lisana getirdi.
ABD ile Çin ortasındaki ticaret savaşının, yeni ABD idaresi sürecinde biraz daha sertleşeceğine işaret eden Olpak, şunları kaydetti: “Türkiye bu manada bir taraftan daha avantajlı bir pozisyona sahip olabilir başka taraftan ise Çin’in ABD karşısında zorlanmasıyla bizim pazarlarımıza daha fazla göz dikerek bizi daha fazla zorlamasına da sebep olabilir. Güç bir denklem. Asya ile Batı Avrupa ortasındaki en büyük üretim ve teknoloji üssüyüz. Ayrıyeten ülkemiz yalnızca mal ticaretine değil, alternatif ticaret tipleri olan transit ticaret, hizmet ticareti ve e-ticaret üzere alanları da tesirli halde kıymetlendirerek bu süreçten avantajlı çıkabilir.”
“Beklentilerdeki güzelleşmenin daha süratli sürmesi istikametinde atılacak adımlar çok önemli”
Nail Olpak, OVP’nin iktisada inanç tesisinin artırılması, enflasyonun azaltılması ve büyümenin tabanının yurt içi tüketimden ihracata daha fazla kaydırılmasını sağlayarak daha istikrarlı bir yapıya bürünmesi manasında başarılı olduğunu lakin birtakım alanlarda iyileştirmelerin devam etmesinin gerektiğini söyledi.
Enflasyon gerilese de gerilemenin suratında ivme kaybı olduğunu aktaran Olpak, “Özellikle hizmet enflasyonundaki katılığın giderilmesi, beklentilerdeki güzelleşmenin daha süratli sürmesi istikametinde atılacak adımlar çok kıymetli. Öte yandan programın sanayi bölümü üzerindeki baskısı da daha hissedilir olmaya başladı.” diye konuştu.
Olpak, son iki çeyrektir negatif büyüme gösteren sanayi kesitinin memleketler arası rekabet gücünü kaybetmemesi ismine birtakım ek adımların atılması gerektiğini belirterek, şu değerlendirmede bulundu:
“Her ne kadar düşen enflasyonla birlikte faizlerde de gerileme beklesek de bunun sanayi kısmını rahatlatacak epey düşük düzeylere gelmesini yılın sonundan evvel görebileceğimizi sanmıyorum. Kur ile enflasyon ortasında açılan makasın da hala kurun enflasyondan daha az artacağı beklentisiyle birlikte ortadaki farkın daha makul düzeylere gelmesi bekleniyor. Bizim açımızdan iş dünyası ve özel kesimimiz ismine kur, faiz üzere parametrelerin düzeyi elbette kıymetli ancak bunun çok ötesinde değerli olan ise öngörülebilir olmasıdır.”
“2025 DEİK’in 40. yaşını kutlayacağımız özel bir yıl olacak”
Nail Olpak, 2025’in DEİK’in 40’ıncı yaşını kutlayacakları, kendileri için bu tarafıyla de kilometre taşı sayılabilecek özel bir yıl olacağını vurgulayarak, “Dünyanın dört bir yanına taşıdığımız global ticari diplomasi faaliyetlerimiz kapsamında 152 iş kurulumuz, üyelerimiz, idare heyetimiz ve çalışma arkadaşlarımızla daha fazla ticaret ve daha fazla memleketler arası işbirliği fırsatları yakalamak ana gündem hususumuz olmaya devam edecek.” şeklinde konuştu.
Avrupa Birliği ile ikili ticari ilgileri düzenleyen Gümrük Birliği’nin modernizasyonu ve mevcut ilgilerin derinleştirilmesinin ajandalarında olduğunu kaydeden Olpak, “ABD ile 100 milyar dolarlık ikili ticaret hacmi maksadı için çok boyutlu faaliyetlerimiz de bir öbür değerli başlığımız. Orta Doğu ve Körfez bölgesindeki ülkelerin ekonomiyi çeşitlendirme vizyonları ve altyapı projelerindeki paydaşlığımız, Afrika bölgesindeki yeni yatırım imkanları ve Asya bölgesindeki dış ticaret açığımızı makul düzeylere indirecek projeler gündemimizde olacak.” tabirlerini kullandı.
Olpak, “Yeşil Ekonomi” ve “Dijital Ekonomi” bağlamında yeni sürece hazır olma manasında Türk özel dalına taraf verecek raporlar üzere çalışmaların birebir süratte devam edeceğini lisana getirerek, kelamlarını şöyle tamamladı:
“İki yılda bir düzenlediğimiz ve Afrika ile en büyük işbirliği platformumuz olan Türkiye-Afrika İş ve İktisat Forumu’nu da önümüzdeki ekim ayında İstanbul’da gerçekleştireceğiz. Buna ek olarak, 2025 yılında birinci sefer Türkiye-GCC Grand Forumu ismini verdiğimiz ve 2 gün sürmesini öngördüğümüz hayli nitelikli bir buluşmaya daha konut sahipliği yapacağız. Aktiflikte Türkiye ve GCC ülkelerinin bakanlarını, üst seviye karar alıcıları, diplomatik misyon temsilcilerini ve iş insanlarını bir ortaya getireceğiz. Bölge ile olan bağlarımızı çok boyutlu bir bakış açısıyla ele alarak, dış ekonomik münasebetlerimizi pek çok noktada daha da üst düzeylere çıkarmayı hedefliyoruz.”