Türkiye’nin birinci kuantum bilgisayarı Quantum Computer of TOBB ETÜ (QuanT), TOBB İktisat ve Teknoloji Üniversitesinin (TOBB ETÜ) çalışmalarıyla devreye alındı. TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, Türkiye’nin birinci kuantum bilgisayarı QuanT’ın TOBB ETÜ Teknoloji Merkezi’nde geliştirildiğini belirterek, “QuanT, yani ‘Quantum Computer of TOBB ETÜ’, Türkiye’nin teknoloji vizyonunu ileriye taşıyan bir semboldür. Türkiye, kuantum bilgisayar geliştiren dünyadaki sayılı ülkeler ortasına girdi. Şu an dünyada kuantum bilgisayar teknolojisine sahip sırf 15 ülke bulunmaktadır” dedi
Türkiye’nin Birinci Kuantum Bilgisayarı Tanıtım Merasimi dün, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’ın iştirakiyle TOBB ETÜ Teknoloji Merkezi’nde gerçekleştirildi.
SAVUNMA ENDÜSTRİSİ KESİMİ GİDEREK BÜYÜYOR
Burada konuşan Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii (SSB) Başkanı Haluk Görgün, teknoloji, savunma ve iktisattaki bağımsızlığın, derin teknolojilerdeki gelişmişlikle hakikat orantılı olduğunu belirtti.
Savunma endüstrisi bölümünün büyüklüğünün geçen yıl 15 milyar dolar olduğunu bildiren Görgün, bunun 3 milyar dolarının derin teknolojiler ve süratli esere dönüşebilecek yatırımlar olduğunu aktardı.
Görgün, SSB’nin yalnızca AR-GE projelerine teşvik vermediğini, üniversitelerden KOBİ’lere kadar çeşitli takviye programları bulunduğunu anlatarak, “Bu programlar kredilerle de destekleniyor. Bu sene ileri teknolojileri geliştirmemize vesile olacak 25 milyon dolara varan kredileri pahalandırıyor olacağız” dedi.
Kuantum yol haritası kapsamında kısa devirde esere dönüştürebilecekleri birtakım programları öncelediklerini belirten Görgün, “Bunlardan biri Mikrodalga Kuantum Radar Bileşenleri Geliştirilmesi (KUDAR) Projesi. Bir evvelki Savunma Sanayii İcra Komitesinde alınan kararla Süperiletken Çip Üretimevi’ni kuracağımız bir altyapı, bir mükemmeliyet merkezi olacak. Akademik birikimle birlikte üstün iletken çip üretimi için en yanlışsız kararı vererek ülkemize bu yeteneği kazandıracağız” diye konuştu.
Görgün, Türkiye’nin değerli kurumlarının da kuantum alanında çalıştığına işaret ederek, 2035 yılında kuantum teknolojilerinin pazar büyüklüğünün 2 trilyon dolar olmasının öngörüldüğünü söyledi.
Bu merkezde araştırmacılar yetiştirildiği ve teknolojiler geliştirildiğini anlatan Hisarcıklıoğlu, bu teknolojilerin daha sonra esere dönüştürüldüğü ve ticarileştirildiğini söz etti.
Hisarcıklıoğlu, Türkiye’nin birinci kuantum bilgisayarı QuanT’ın da burada geliştirildiğini belirterek, şu değerlendirmelerde bulundu:
“QuanT, yani ‘Quantum Computer of TOBB ETÜ’, Türkiye’nin teknoloji vizyonunu ileriye taşıyan bir semboldür. Türkiye, kuantum bilgisayar geliştiren dünyadaki sayılı ülkeler ortasına girdi. Şu an dünyada kuantum bilgisayar teknolojisine sahip sadece 15 ülke bulunmaktadır. Biz, bu teknolojiye sahip olan az sayıdaki ülkeden biri olmanın haklı gururunu yaşıyoruz.”
Kuantum bilgisayarların, hesaplama gücünü klasik bilgisayarların ötesine taşıyan, geleceği şekillendiren bir teknoloji olduğunu aktaran Hisarcıklıoğlu, bu teknolojinin, harika bilgisayarlarla bile on yıllar süren süreçleri dakikalar içinde çözme potansiyeline sahip olduğuna dikkati çekti.
Hisarcıklıoğlu, bu teknolojinin, kriptografi, yapay zeka, ilaç geliştirme, güç optimizasyonu ve iklim modelleme üzere alanlarda çığır açacak tahliller sunduğunu anlatarak, “QuanT’ın sağladığı süreç gücü, savunma endüstrisinden finansal teknolojiye, mobiliteden siber güvenliğe kadar pek çok stratejik alanda ülkemizin global rekabet gücünü artıracaktır. Birebir vakitte QuanT’ın sahip olduğu altyapı, yerli algoritmaların geliştirilmesi ve Türkiye’nin bu alanda liderlik pozisyonuna erişmesi için kritik bir adım olacaktır” ifadesini kullandı.
Teknoloji üretiminin yalnızca büyük ülkelerin inhisarında olmadığını, Türkiye’nin de bu yarışta güçlü bir oyuncu olduğunu dünyaya gösterdiğini vurgulayan Hisarcıklıoğlu, şunları kaydetti:
“Kuantum teknolojilerini sadece bir bilim kısmı olarak değil iktisadımızı büyüten bir güç olarak da görüyoruz. Girişimcilerimiz ve KOBİ’lerimiz için bu teknoloji yeni ufuklar açacaktır. Bugün buradan gençlerimize bir davette bulunmak istiyorum. Gelin, bu büyük teknoloji ihtilalinin bir modülü olun. Şimdiki amacımız SSB’nin değerli takviyeleri ile Aselsan ve TOBB ETÜ tarafından kurulacak ‘Süperiletken Çip Üretimevi’dir. Bu adım, daha yüksek kapasiteli kuantum bilgisayarların geliştirilmesinin kapısını aralayacaktır.”
“DIŞA BAĞIMLILIĞIMIZIN AZALTILMASINA İVME KAZANDIRACAK”
TOBB ETÜ Rektörü Prof. Dr. Yusuf Sarınay da üniversitenin son yıllarda önemli halde kuantum teknolojileri ve ilgili alanlardaki çalışmalara da öncelik verdiğini söyledi.
Kuantum bilgisayar çalışmalarını destekleyecek, harika iletken çiplerin yerli ve ulusal üretimi sağlayacak Süperiletken Çip Üretimevi’nin kurulması için bilgi birikimi açısından hazır olduklarını bildiren Sarınay, “Geleceğin teknolojik altyapısını şekillendirecek kuantum bilgisayar tıpkı vakitte ülkemizin teknolojik gelişimine de değerli katkılar sağlayacağı için dışa bağımlılığımızın azaltılması atağına büyük bir ivme kazandıracaktır” dedi.
MİLYONLARCA KAT SÜRATLİ SÜREÇ YAPIYOR
Kuantum bilgisayarlar, klasik bilgisayarlardan farklı olarak süreçleri “bit” yerine “kuantum bitleri” (kubit) ile gerçekleştiriyor. Kuantum bilgisayar alanındaki araştırmaların en değerli gayelerinden biri, klasik bilgisayarlarla çözülmesi binlerce yıl alacak şifrelenmiş bilgileri süratle çözebilecek teknolojiler geliştirmek olarak gösteriliyor.
Türkiye’de harika iletken kuantum teknolojiler alanında 2010 yılından beri yürütülen çalışmalar QuanT ile kıymetli bir muvaffakiyete ulaştı. Bu kapsamda TOBB ETÜ, 5 kubit sistemli kuantum bilgisayarı QuanT’ı devreye aldı.
Yerli bir kuantum bilgisayara sahip olmak algoritma geliştiricilerin bu teknolojinin ayrıntılarına daha derinlemesine erişim sağlayarak, Türkiye’nin kendi altyapısı üzerinde özgün algoritmalar geliştirmesine imkan tanıyacak.
En gelişmiş bilgisayarlardan bile milyonlarca kat daha süratli süreç yaparak büyük ölçüdeki datayı tıpkı anda işleyebilecek. QuanT, Türkiye’nin kuantum ekosisteminin oluşturulmasına da öncülük edecek.
Siber güvenlik, yapay zeka ve optimizasyon üzere alanlarda yerli algoritmalarla güçlendirilmiş kuantum tahlilleri, Türkiye’nin teknolojik bağımsızlık sağlamasında değerli rol üstlenecek